"SHHT makonida ayollar: o'zaro manfaatli hamkorlik" konferensiyasi noyob platforma sifatida SHHTga a'zo davlatlarning gender tengligini ta'minlash, ayollarning huquq va imkoniyatlarini eng muhim yo'nalishlarda kengaytirish, mavjud muammolarni aniqlash va ularni bartaraf etish choralarini ko'rish bo'yicha hamkorligini yanada rivojlantirish va tajriba almashish maqsadida tashkil etilgan.
Mamlakatimiz ayollarining ehtiyojlarini qondirish masalasi ustuvor vazifaga aylanib bormoqda. Davlatimiz rahbari tomonidan xotin-qizlarni har tomonlama qo'llab-quvvatlash to'g'risida qator farmon va qarorlar qabul qilindi. Natijada ayollarga barcha sohalarda imtiyozlar berildi.
Davlatimiz rahbari "Ayol qadri, inson qadri ulug‘langan yurtda esa, tinchlik va farovonlik, ahillik va baraka albatta barqaror bo‘ladi", deb ta'kidladi . Bu mamlakatda mamlakatimiz ayollariga katta e'tibor qaratilayotganidan dalolat beradi.
Ta'lim tinchlik, iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikning tayanchi, inson huquqlari va barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishning asosiy va yagona nuqtasidir.
Bugungi kunda global va shiddatli innovatsion o'zgarishlar davrida ta'lim tizimi tengsizlikni bartaraf etish, insoniyat va sayyoramizning tinch, inklyuziv va barqaror kelajagiga hissa qo'shish uchun transformatsiyaga tayyor bo'lishi kerak.
Barqaror rivojlanish maqsadlarining asosiy g'oyalaridan biri - (BRM-4) ta'lim tizimida bolalar, ayollar va qizlar uchun teng imkoniyatlar yaratishdir.
Bugungi kunda respublika ta'lim tashkilotlarining 8 milliondan ortiq o'quvchilari va tarbiyalanuvchilarining 4 millioni (47%) -bu qizlar, 667 ming o'qituvchidan 487 ming nafari (73%) - ayollardir.
Tizimda ishlaydigan ayollarning 41 foizi (15 567) yuqori lavozimlarda ishlaydi.
Bu raqamlar, o'z navbatida, maktabgacha va maktab ta'limi - bu O'zbekiston Respublikasida eng ko'p ayol rahbarlarni ish bilan ta'minlaydigan tizim ekanligini anglatadi.
Bundan tashqari, o'tgan yil bilan taqqoslaganda, asosiy va mintaqaviy-xalqaro olimpiadalarda 97 nafar talaba-sovrindorlarning 41 yoki 42 foizi qizlarni tashkil etdi.
Bu yerda men sizning e'tiboringizni bitta diqqatga sazovor tomonga qaratmoqchiman. So'nggi 5 yil ichida "maktabgacha ta'lim" yo'nalishi bo'yicha oliy ta'lim muassasalariga qabul kvotalari 3,5 baravar oshdi.
Mamlakatimizda xotin-qizlarning ahvolini yaxshilash, ularni har tomonlama qo'llab-quvvatlash, gender tengligini ta'minlash borasida amalga oshirilayotgan samarali ishlar doirasida vazirlik tizimida ham katta ishlar amalga oshirilmoqda.
Shunday qilib:
1. O'quvchi qizlarning yetakchilik va boshqa ko' nikmalarini shakllantirish, ularning ijtimoiy-siyosiy faolligini, ma'naviy-axloqiy tarbiyasini, kasbiy mahoratini oshirish, ular o'rtasida sog'lom turmush tarzini targ'ib qilish maqsadida manfaatdor vazirliklar va idoralar, shuningdek, xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikda tuman (shahar) larda "Qizlarjon" o'quvchi-qizlar sammitlarini tashkil etish yo'lga qo'yildi.
Ma’lumot uchun: 2021-yilda sammitlarda 38 ming o'quvchi-qizlar qamrab olingan bo'lsa, 2022-yilda 100 ming o'quvchi-qizlar qamrab olindi. Ular tadbirkorlik, turli kasblar, to'garaklarga yo'naltirilgan va 120 nafar o'quvchi murabbiy sifatida o'qitilgan.
Shuningdek, qizlarni ijtimoiy faol hayotga jalb etish, ularning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish, kasbga o'qitish va oilaviy hayotga tayyorlash bo'yicha 5 ta muhim tashabbus doirasida ta'lim muassasalarida tashkil etilgan "Qizlarjon", "Orasta qizlar", "Mohir qo'llar" to'garaklariga 1,3 million (42%) qizlar jalb etildi.
Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida "Zumradoylar davrasi" to'garagi tashkil etilgan bo'lib, u yosh qizlarda Vatanga muhabbat tuyg'usini shakllantirish, ularni milliy urf-odatlar va an'analarga muvofiq tarbiyalash, ota-onalarga hurmat, xushmuomalalik bilan muloqot qilish va stolda o'zini tutish, mehmonlarni kutish, kiyinish uslubini o'rgatishni o'z ichiga oladi.
2. Iqtidorli o'quvchi qizlarning qo'llab-quvvatlashi tufayli:
-olimpiadaning respublika bosqichida asosiy fan bo'yicha 34 nafar (55 %) o'quvchi-qizlar, mintaqaviy-xalqaro olimpiadalarda esa - 12 nafar (24 %) qizlar g'alaba qozondi;
-2022-yilda ta'lim muassasalarini tamomlagan 206 ming o'quvchi-qizlardan 65 ming nafari (31,5%) oliy ta'lim muassasalariga o'qishga qabul qilindi;
Ma’lumot uchun: Umumta'lim maktablaridan 65 ming (31%) o'quvchi-qizlar oliy ta'lim muassasalariga, Prezident maktablaridan 27 ta (100%), Ijodiy maktablardan 90 ta (100%), ixtisoslashtirilgan maktablardan 57 ta (100%)o'qishga kirdilar.
- 5 ta xalqaro imtihon tizimlarida (IELTS, TOEFL, GMAT, GRE, SAT) 2,5 mingdan ortiq o'quvchi-qizlar sertifikatlar olishdi.;
Ma’lumot uchun: Umumta'lim maktablarining 2,6 ming (0,06%) o'quvchisi sertifikat oldi, Prezident maktablaridan 27 nafari (100%), ijodiy maktablardan 109 nafari (64%), ixtisoslashtirilgan maktablardan 32 nafari (56%).
3. Ta'lim muassasalari va tizim tashkilotlarida 2 980 nafar magistr-ayollar, 86 nafar fan nomzodi, 17 nafar fan doktori ta'lim beradi.
- doimiy ravishda professional tanlov - "Yilning eng yaxshi tarbiyachisi" tanlovi o'tkaziladi. 2022-yilgi tanlovda viloyatlardan jami 70 nafar pedagog ishtirok etdi, 5 ta nominatsiya bo'yicha 15 nafar g'olib aniqlandi.
Professional tanlovning respublika bosqichida faol ishtirok etgan ishtirokchilarning xohishiga ko'ra Toshkentda tashkil etilgan xalqaro Nordik universitetiga o'qishga kirish tavsiya etiladi.
Tizimdagi ayol pedagog xodimlarning mehnatini rag'batlantirish, ularning jamiyatimiz oldidagi xizmatlarini oshirish maqsadida so'nggi uch yil ichida 2 102 nafar pedagog ayol davlat mukofotlari va ko'krak nishonlari bilan taqdirlandi.
Hozirda milliy va xalqaro sertifikatlarga ega bo'lgan 15277 nafar ayol o'qituvchilarga 20% va 50% miqdorda qo'shimcha to'lovlar to'lanmoqda.
Ayollarni yanada qo'llab-quvvatlash va ularning jamiyatdagi rolini oshirish maqsadida vazirlik tizimida quyidagi ish reja asosida ishlar olib borilmoqda:
Birinchidan, "Bir million dasturchi" loyihasi doirasida o'quvchi-qizlarning zamonaviy dasturlash yo'nalishlari bilan qamrab olinishini 30 foizga yetkazish.
Ma’lumot uchun: 2020-2021-yillarda ushbu ko‘rsatkich 23,4% ni tashkil etgan.
Ikkinchidan, olis va borish qiyin bo 'lgan hududlardagi 522 ta maktabda 65 mingdan ortiq o'quvchi-qizlarning oliy ta'lim muassasalariga kirishlari uchun imkoniyatlar yaratish maqsadida 10-11-sinflarda tabiiy fanlar, texnika va matematika bo'yicha variativ o'quv rejalarini joriy etish.
Uchinchidan, yoshlarda huquqiy madaniyatni shakllantirishga, ularga ayollar va erkaklar tengligi haqidagi g'oyalarni singdirishga, zo'ravonlikka nisbatan qarshilik hissini shakllantirishga qaratilgan animatsion qisqa metrajli filmlar va ijtimoiy roliklarni ishlab chiqish.
To‘rtinchidan, "Respublika ixtisoslashtirilgan qizlar uchun mo'ljallangan ta'lim muassasasida" tarbiyalangan qizlarda hayotiy ko'nikmalarni shakllantirish.
Beshinchidan, inklyuzivlik sharoitida umumta'lim muassasalarida tahsil olayotgan qizlarni psixologik-pedagogik qo'llab-quvvatlash bo'yicha ishlarni tashkil etish.